ÇKB , bireylerdeki kaygılı, gergin ve aşırı kontrolcü özellikleri kapsayan C kümesi kişilik bozuklukları arasında yer alır.
Toplumda yaklaşık olarak %1.5-2 arasında bu kişilik bozukluğu , sosyal fobinin daha kapsamlısı ve daha şiddetlisi olarak düşünülebilir.
Bu bireyler eleştirilmekten , reddedilmekten, kendisiyle dalga geçilmesinden endişe ettikleri için çeşitli ortamlara girdiklerinde ve yakın ilişkilerinde çok yoğun kaygı ve rahatsızlık hissederler. Özellikle insan ilişkileri söz konusu olduğunda özgüvenleri düşüktür ve kendilerini yetersiz hissederler. Diğerlerinin olumsuz değerlendirmelerine karşı aşırı duyarlı oldukları için eleştirildiklerine dair en ufak bir ipucu dikkatlerini çeker. O anda doğal ve rahat davranamaz ve bu halleri dışarıdan tuhaf davranışlar olarak gözlemlenebilir. ÇKB olan birey, davranışlarının etrafındaki insanlar tarafından garipsendiğini farkettiği an kaygısı daha da artar ve biran önce o ortamdan yok olmayı ister. Bu şekilde kendini daha çok pekiştirmiş olan birey, sosyal ve yakın ilişkilerden mümkün olduğunca uzak durur ve başkalarının onu nasıl gördüğü ile ilgili takıntıları olduğu için , olabildiğince bu durumun oluşması ihtimalini ortadan kaldırmak isterler. Bu durum en çok da yeni ortam ve yeni aktivitelerde kendisini gösterir. Böyle durumlardan dolayı kişi kendisini yalnız, yetersiz, değersiz hissedebilir. Aynı zamanda eğitim ve iş hayatında da başarısını , bilgi ve donanımını gösterememekten kaynaklı bir sönme veya yeni imkanları değerlendirememe görülebilir.
ÇKB nin sebeplerini inceleyecek olursak, genetik etkenler , ailede sosyal kaygı öyküsü, çocukluktaki olumsuz deneyimlerinin kapsamında gelişen durumlar bireyde ÇKB ‘ na sebep olabilir.
Bu bireylerle çalışırken genellikle bilişsel davranışçı terapi yöntemleri çok etkilidir. Bilişsel çarpıtmalar üzerinde durulur, duygu-düşünce-davranış çarkı üzerinde çalışılır.
Çekingen(Kaçıngan) Kişilik Bozukluğu hakkında daha ayrıntılı bilgi sahibi olabilmek için aşağıdaki kaynaklardan faydalanabilirsiniz. Keyifli okumalar diliyorum..
- Lelord, François. … ‘’’’Zor Kişilikler’’ le Yaşamak’’ , İletişim Yayınevi, 2016
- M. Burger, Jerry. ‘’Kişilik’’ , Kaknüs Psikoloji , 2006
PsK. Eda Nur BARATALI ÖZTÜRK
ÇATI KATI PSİKOLOJİ