PKB, A kümesi kişilik bozuklukları arasında yer alıp genellikle içe kapanıklık, soğukluk, şüphecilik veya mantıksızlık gibi davranışlar çerçevesinde incelenir.
PKB’ nin genel özelliklerini inceleyecek olursak;
∆ İnsanların ona karşı her zaman kötü niyetle yaklaştığından şüphelenirler.
∆ Olaylara karşı her zaman tetiktedir.
∆ Kimseye güvenmez. Bu yüzden de kimseye içini dökemez.
∆ Çok yakını dahi olsa samimiyetinden, dürüstlüğünden şüphe duyar.
∆ Kuşkucu olmakla kalmaz, kuşkularını kanıtlamak için sürekli ispat arar.
∆ Hakarete uğradığını ya da aşağılandığını hissederse fazlasıyla misilleme yapar.
∆Kendisini mantıklı, soğuk gösterir ve başkalarının ispatlarına direnç gösterir.
∆ Olumlu duyguları açığa çıkarmada güçlük çeker ve kullandırılmaya müsait duruma düşeceğini düşündüğü için bunu zayıflık olarak görür.
Paranoyak bir birey ile ilişkinizde dikkat etmeniz gereken noktalar şunlardır;
*Bu bireyler için net yaklaşımlar çok önemlidir. Sizin her hareketinizden paranoid düşüncelerine ispat aradıkları için nedenlerinizi ve niyetlerinizi açıkça belirtmelisiniz.
*Abartılı davranışlardan kaçının! Çok sevecen ya da çok saygılı olmak, paranoyak bireyin hemen dikkatini çekebilir ve bu da size karşı güvensizliğini pekiştirebilir.
*Genel geçer terbiye kurallarına uygun davranın.
*Düzenli ve seviyeli bir ilişki yürütün. Bu bireyler sizin çok mesafeli oluşunuzu düşmanlık olarak algılayabilir. Kendinizin zarar görme ihtimaline karşı da aşırıya kaçmadan yürütmeniz gerekir ilişkilerinizi.
*Paranoyak bireyler adalet ister. Onlara yasalara saygılı olduğunuzu gösteren örnekler sunun. Böylelikle ona karşı daha hassasiyetli davranabileceğinizi göstermiş olursunuz.
*Başarıdan yoksun kalırlar ise öfkelerini arttırıcı bir durum gelişebilir. Bu yüzden sizin çıkarlarınızı zedelemediği sürece ufak da olsa başarı övgüleri almasına izin verin.
*Kimse bir paranoyak bireye karşı sizi savunmaya göze alamaz. Onların tepkisini çekmek, düşmanlığını kazanmak demektir.
*Onun dedikodusunu yapmayın! Zaten böyle bir arayışta oldukları için mutlaka haberleri olacaktır. Ve farketmesenizde savaşı başlatmışsınızdır. Karşılığında orantısız bir misillemeyle karşı karşıyasınızdır.
*Bir paranoyak ile sizde aynı şekilde iletişim kurmayın. Bazen geri çekilmek, uygun açıklamaları yapmak, tabiri caizse onun gazını almak ‘biz dostuz’ ya da ‘biz düşman değiliz’ mesajı vermenize yardımcı olabilir.
Not: Bir paranoyak birey ile yaşamaya mecbur iseniz, bu tavsiyelere uymak bu kişilerin sizin hayat kalitenizi düşürmemesine yardımcı olur ( belli bir düzeyde..).
Paranoid kişilik bozukluğu hakkında daha ayrıntılı bilgi sahibi olabilmek için aşağıdaki kaynaklardan faydalanabilirsiniz.
- Lelord, François. … ‘’’’Zor Kişilikler’’ le Yaşamak’’ , İletişim Yayınevi, 2016
- M. Burger, Jerry. ‘’Kişilik’’ , Kaknüs Psikoloji , 2006
ÇATI KATI PSİKOLOJİ
Psk. Eda Nur Baratalı Öztürk