Kendini engelleme kavramı Berglas ve Jones tarafından, herhangi bir görevi yerine getirmek için gerekli yeterliliğe sahip olduğuna ilişkin belirsizlik yaşayan bireyin başarısızlığı dışsallaştırma ya da mazur gösterme çabasında bulunabilmesi olarak tanımlanır.
Temelde bu davranış ile, başarısızlığı mazur gösterip başarıyı benimseyerek, özdeğer hissini korumak veya arttırmak hedeflenir. Birey benliğine yönelik herhangi bir tehdit ile karşılaştığını hissettiğinde, performansını sergilemeden önce uygun mazeret bularak, başarısızlıktaki yetenek özelliklerini azaltmış, başarıdaki özelliğini arttırmış olur.
Kendini engelleyen kişi, yaptığı işte başarılı olursa başarıyı kendine atfeder ve özdeğer hissini arttırmış olur. Başarısız olursa da, işi yapmadan öncesinde mazeret ürettiği için kendini yeteneksiz görmez. Böylece benliğini korumuş olur.
Araştırmalara göre, mazeret bulma eğiliminin uzun vadede özsaygıyı arttırdığı, kısa vadede ise (performansları değerlendirilmeden hemen önce yapılan mazeretlerde) özsaygıyı koruyucu bir işlevi olduğu görülmüştür. Kendini engelleme, davranışsal ve sözel mazeretler olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilir. Erkeklerin davranışsal kendini engelleme yöntemine kadınlardan daha sık başvurdukları görülmüştür.