Borderline kişilik bozukluğu olan bireyler kişiler arası ilişkilerde, benlik imgesinde ve duygu durumlarında tepkisel ve dengesiz bir davranış örüntüsü sergilerler. Tanı ölçütünde aranan özellikler şu şekilde maddelenmiştir;
✓ Gerçek ya da hayali terk edilmeyi önlemek için aşırı çaba.
✓ Dengesiz ve yoğun kişiler arası ilişkiler örüntüsü.
✓ Sürekli dengesiz benlik imgesi ve benlik duygusu özellikleri sergileyen kimlik sıkıntıları.
✓ En az iki potansiyel kendine zarar verme tipinde itkisellik (para harcama, cinsellik, madde bağımlılığı, dikkatsiz araç kullanma vs).
✓ Yinelenen intihar girişimleri ,jestleri ya da kendini yaralama davranışları.
✓ Duygu durumundaki tepkiselliğin ön plana çıktığı duygulanımsal dengesizlik.
✓ Kronik boşluk duyguları
✓Uygunsuz , yoğun öfke.
✓ Geçici, strese bağlı paranoid düşünceler ya da şiddetli dissosiyatif belirtiler.
Yukarıda belirtilen maddelerden en az 5 i olması durumunda borderline kişilik bozukluğu akla gelebilir.
Bu bireylerin kişiler arası ilişkilerindeki yüksek düzeydeki tutarsızlık , ilişkilerinin yoğun ancak fırtınalı oluşuna sebep olur. Yani tanıştığı kişilerle öncelikle çok samimi sıcak davranıp daha sonrasında o kişileri aşırı idealleştirmesinden kaynaklı yoğun hayal kırıklığı ve öfkenin yaşanması mümkündür. Terk edilmemek için de yoğun bir şekilde çaba sarf ederler.
Borderline bireyler, çevresel tetikleyicilere hızlı ve sonucunu düşünmeden, umursamadan tepki verebilirler. Bu da kendine zarar verici nitelikte davranışlar olarak ortaya çıkabilir. Genellikle manipülasyona yönelik intihar girişimleri olduğu gibi intihar ile sonuçlanan durumlar da görülebilir. Borderline ın karakteristik özelliklerinden biri de kendini yaralamasıdır. Bu bireylerin vücutlarında sıkça kesiklere rastlamak mümkün. Ayrıca bu bireylerin içinde bulunduğu öfke , mutsuzluk ve sıkıntı durumundan sıyrılmak için madde kullanımına başvurdukları da sıkça görülen bir durumdur.
Bu bireylerin büyük çocuğunda gerçeklikten kopma,sanrılar yaşama , halüsinasyon, paranoid düşünceler gibi belirtiler görülebilmektedir.
Borderline bir kişiliğin gelişme nedenleri arasında çocukluk dönemlerinde yakınlarının şiddetine ve cinsel tacizlerine maruz kalmaları gösterebilir. Ayrıca ihmal, ayrılık ve kayıp bu bozukluğun ortaya çıkmasının sebeplerinden olabilmektedir.
Sınırda (Borderline) Kişilik Bozukluğu hakkında daha çok bilgi sahibi olmak isterseniz, aşağıda belirttiğim kaynaklardan faydalanabilirsiniz.
> Butcher, James N. …, “Anormal Psikoloji”, Kaknüs Psikoloji Yayınevi, 2013
> Lelord, François. … “ “Zor Kişilikler” le Yaşamak” , İletişim Yayınevi, 2016
> Morrison, James. “DSM-5’i Kolaylaştıran “Klinisyenler İçin Tanı Rehberi” “ , Nobel Yayınevi, 2019
Psk. Eda Nur Baratalı Öztürk
ÇATI KATI PSİKOLOJİ